Dnia 22 października 2022 r. zakończył się XX Krajowy Zjazd Komunistycznej Partii Chin. Po prawie dwóch tygodniach obserwacji nadchodzących zmian można pokusić się o komentarz w tym zakresie. Oczekiwania istotnych decyzji były bardzo wysokie. Jednakże, nie doszło do żadnych diametralnych zmian. Najważniejsze urzędy w państwie nie zostały zmienione, obecnie rządzący nie przyjęli żadnych nadzwyczajnych tytułów oraz nie ogłoszono nowych programów politycznych. Czy wobec tego zjazd okazał się bezowocny? Zdecydowanie nie możemy tego powiedzieć. Zapraszam do lektury poniższego artykułu, który podsumowuje wszystkie informacje o XX zjeździe.

W dniu otwarcia Zjazdu Xi Jinping wygłosił przemówienie, w którym poruszył serię istotnych wątków dotyczących Chin. Bronił chińskiego podejścia do kwestii walki z pandemią COVID-19. Bowiem, oznajmił, że Hongkong dokonał „poważnego przejścia od chaosu do rządów”. Wypowiedział się za „pokojowym zjednoczeniem” Tajwanu, ale obiecał, że nie wyrzeknie się użycia siły. Podkreślone zostało hasło „wspólnego dobrobytu” i potępiono korupcję. Xi Jinping odniósł się do pozycji Chin na arenie światowej – powiedział, że „międzynarodowe wpływy Chin, atrakcyjność i siła kształtowania świata znacznie wzrosły”. Przemówienie to należy ocenić jako kontynuację dotychczasowych kierunków i nie dokonano tutaj żadnej istotnej zmiany w podejściu.

22 października 2022 r. o godz. 10:00 rozpoczęła się ceremonia zamknięcia obrad. W sesji zamykającej wzięło udział łącznie 2338 z 2378 wybranych delegatów biorących udział w Zjeździe. O 11:09 Xi Jinping ogłosił, że XX Komitet Centralny KPCh (中国共产党中央委员会) i XX Centralna Komisja Kontroli Dyscypliny (中国共产党中央纪律检查委员会) zostały z sukcesem wybrane przez XX Krajowy Zjazd KPCh.

 

Nowe Politbiuro

Najistotniejszymi zmianami, był wybór nowych członków tzw. Politbiura, czyli Stałego Komitetu Biura Politycznego. Role jakie będą pełnić w państwie będziemy poznawać, kiedy obecnie trwające kadencje na posadach rządowych dobiegną końca. Członkami nowego Stałego Komitetu Biura Politycznego zostali: Xi Jinping (习近平), Li Qiang (李强), Zhao Leji (赵乐际), Wang Huning (王沪宁), Cai Qi (蔡奇), Ding Xuexiang (丁薛祥) oraz Li Xi (李希).

Kolejną ważną zmianą jest fakt, że w marcu z funkcji premiera ustąpi 67-letni Li Keqiang (李克强) w wyniku osiągnięcia konstytucyjnego limitu dwóch kadencji. Spełniły się przewidywania, że nie wejdzie on w skład Stałego Komitetu Biura Politycznego KC KPCh. W Chinach partia jest nadrzędna w stosunku do władz państwowych, a hierarchia w organach KPCh będzie wyznacznikiem zmian w rządzie. Te zostaną formalnie zatwierdzone w marcu przyszłego roku przez parlament.

 

Wyprowadzenie Hu Jintao

Nie sposób uniknąć tematu, który przykuł największą uwagę mediów dot. wyprowadzenia byłego przewodniczącego Chińskiej Republiki Ludowej, Hu Jintao. Polityk został odprowadzony od stołu, przy którym siedziały najważniejsze osoby w Państwie. Nagranie z wydarzania zostało udostępnione wielokrotnie na całym świecie. Media zagraniczne przedstawiły teorię sugerującą, że to prezentacja siły obecnego przewodniczącego, który wpuszczając kamery z całego świata chciał zademonstrować światu swoje możliwości. Natomiast chińskie media podały, że prezydent podczas trwania całego kongresu był chory, ale przy tym bardzo zdecydowany, żeby wziąć udział w zamknięciu. Podczas ceremonii miał zacząć tracić przytomność, dlatego troszcząc się o jego zdrowie został wyprowadzony.

Po zamknięciu Zjazdu pojawiła się oficjalna informacja, że czuje się lepiej. Co warte zaznaczenia – informacje o jego obecności zostały podkreślone w każdym oficjalnym dokumencie, a chińskie media przekazywały informację dalej. Pokazywane materiały zdjęciowe często przedstawiają byłego przewodniczącego.

 

Polityka wewnętrzna i zewnętrzna

Przewodniczący Xi Jinpinga podczas przemowy na zakończenie Zjazdu podkreślił, że osiągnięcie celów wyznaczonych na stulecie Chińskiej Armii Ludowo-Wyzwoleńczej (w 2027 roku) i szybsze podniesienie jakości sił zbrojnych do światowych standardów to „strategiczne zadania dla budowy nowoczesnego socjalistycznego państwa”.

Xi Jinping odniósł się również do sprawy relacji z Hongkongiem, wskazując, że polityka jednego kraju i dwóch systemów jest wielką innowacją socjalizmu
z chińską charakterystyką. Podkreślił, że jest to najlepsze instytucjonalne rozwiązanie dla zapewnienia dobrobytu i stabilności w Hongkongu i Makau po ich powrocie do ojczyzny, a ta polityka musi być przestrzegana jeszcze przez długi czas.

Przewodniczący  zaznaczył, że należy trzymać się zasady jednych Chin i Konsensusu z 1992 roku, a także wdrożyć politykę w celu rozwiązania „kwestii Tajwanu w nowej erze”. Uznał, że powinny zostać podjęte zdecydowane kroki, aby przeciwstawić się „niepodległości Tajwanu”. Wskazano, że należy promować zjednoczenie, zachować inicjatywę i zdolność kierowania stosunkami w tym rejonie, a także niezachwianie wspierać sprawę zjednoczenia narodowego.

Wydaje się więc, że pryncypia Chin w najbliższej przyszłości pozostaną niezmienne. Słowa te nie trafiły w próżnię. Krótko po tych słowach Kancelaria Prezydent Tajwanu wydała oświadczenie z ostrą krytyką wypowiedzi Xi Jinpinga.

Xi Jinping przedstawił raport z dotychczasowej działalności partii i planu politycznych działań na następną, pięcioletnią kadencję. Pomimo braku ogłoszenia nowej polityki, raport dość precyzyjnie wskazuje priorytety dla przyszłości Chin i wyznacza konkretne cele na rok 2035 i 2050. Długoterminowym celem przedstawionym w raporcie jest „kompleksowa budowa potężnego i nowoczesnego kraju socjalistycznego”. Cel ten ma zostać osiągnięty w dwóch fazach: osiągnięcia nowoczesnego socjalizmu w latach 2020-2035 i zbudowanie nowoczesnego socjalistycznego kraju, który jest „zamożny, silny, demokratyczny, zaawansowany kulturowo, harmonijny i piękny” w latach 2035-2050.

W tym celu Chiny zamierzają osiągnąć:

• Poziom PKB per capita kraju umiarkowanie rozwiniętego.
• Wysoki poziom naukowej i technologicznej samowystarczalności i pozostanie w czołówce krajów innowacyjnych;
• Zbudować nowoczesny system gospodarczy, utworzyć nowy wzorzec rozwoju i dofinansować industrializację, informatyzację, urbanizację i modernizację rolnictwa;
• Zwiększyć środki w dziedzinie edukacji, nauki i technologii, talentów, kultury, sportu i zdrowia, co ma przełożyć się na wzrost soft-power Chin;
• Zwiększenie dochodu na mieszkańca, znaczne wzmocnienie klasy średniej, wyrównanie podstawowych usług publicznych oraz zapewnienie obszarom wiejskim dostępu do nowoczesnych warunków życia;
• Zainwestowanie w zieloną produkcję i styl życia, stabilne zmniejszenie emisji dwutlenku węgla (w 2030 r.) i zasadniczą poprawę środowiska ekologicznego.

 

Raport odnosi się również do zagranicznych inwestycji, przedsiębiorstw i otwarcia rynku. Niestety nie dostarcza istotnych informacji na temat nowych strategii w związku z tym zagadnieniem. Niemniej, nadal podkreśla podstawowe stanowisko Chin dotyczące dalszego otwierania rynku na kapitał zagraniczny. Raport podkreśla również, że inwestycje zagraniczne i przedsiębiorstwa będą nadal odgrywać ważną rolę w przyszłym rozwoju Chin na kilka kluczowych sposobów.

Po pierwsze, raport wzywa do wdrożenia „bardziej aktywnej strategii otwierania”. Będzie to obejmować budowę sieci stref wolnego handlu o wysokim standardzie (Free Trade Zones – FTZ), czego przykładem będzie przyspieszenie budowy pilotażowej strefy wolnego handlu i portu w Hainan (Free Trade Port – FTP). Po drugie, raport jasno pokazuje, że zagraniczne inwestycje i biznes będą głównymi beneficjentami i istotnymi strategicznie gwarantami „rozwoju wysokiej jakości”. Po trzecie, raport znacznie podkreśla określenie „otwarcia wysokiej jakości”, co ma oznaczać aktywne zachęcanie zagranicznych podmiotów do inwestycji w obszarach, które pomogą Chinom osiągnąć cele rozwojowe. Obejmują one zwiększenie samodzielności naukowej i technologicznej oraz innowacyjności Chin, a także zrównoważenie rozwoju we wszystkich regionach. Zagraniczne firmy i inwestorzy, którzy są aktywni na tych obszarach, w szczególności jeśli chcą inwestować na obszarach śródlądowych na zachodzie i północnym wschodzie, będą mile widziani.

 

Podsumowanie

Chiny nie stoją jedynie przed problemami politycznymi – nadchodzi dla nich wiele wyzwań gospodarczych. Zdecydowana polityka zerowej tolerancji dla COVID-19 utrudniła funkcjonowanie wielu biznesom. Wiele chińskich spółek w 2022 r. poniosło na giełdzie duże straty, a w dniu 22 października 2022 r. indeks Hang Seng spadł o 6%, co jest największym dziennym spadkiem od czasu kryzysu finansowego z 2008 roku. W dniu otwarcia zjazdu chiński yuan również spadł, do 7,31 w stosunku do dolara. The Golden Dragon China Index, czyli indeks chińskich spółek notowanych na amerykańskich giełdach, spadł o 14%, co było największym dziennym spadkiem od 2004 r. Do problemów tych nie odniesiono się na zamknięciu Zjazdu. Niemniej, wydaje się, że władze Chin będą stopniowo prezentować swoje propozycje.

Wydaje się, że XX Krajowy Zjazd Komunistycznej Partii Chin należy podsumować słowem „umacnianie”. Na najbliższe 5 lat Chiny uzyskały pewnego rodzaju gwarancję co do kontynuacji władzy i celów Państwa Środka. Z perspektywy prawno-biznesowej wydaje się to być poręczeniem stabilności i otwartości polityki rządu ChRL w stosunku do kapitału zagranicznego.

 

Artykuł autorstwa Karola Czekałowskiego