We wpisie poruszamy ważne zagadnienie, jakim jest eksport żywności do Chin. Bezpieczeństwo żywnościowe jest kluczowym czynnikiem, determinującym stabilność społeczną i ekonomiczną każdego państwa, a jego brak bez wątpienia może poważnie zahamować rozwój gospodarczy kraju, który się z nim zmaga. Niejednokrotnie przekonały się o tym Chiny, dla których pomimo ogromnego skoku gospodarczego oraz rozwoju licznych technologii, nakarmienie półtora miliardowego narodu wciąż jest nie lada wyzwaniem rodzącym konieczność importowania żywności spoza Państwa Środka.

Eksport żywności do Chin – co jest sprowadzane na rynek chiński?

„Żywność Chińczyków musi być wytwarzana przez Chińczyków i pozostawać w ich rękach” – podczas jednej z tegorocznych wypowiedzi XI Jingping podkreślił, że stabilizacja sektora rolnego oraz zadbanie o bezpieczeństwo żywnościowe powinno być jednym z najważniejszych priorytetów narodu. Pekin dąży do ustabilizowania i zwiększenia rodzimej produkcji rolnej oraz rozwoju przemysłu na obszarach wiejskich. Wciąż jednak to właśnie import zagraniczny stanowi kluczową rolę w żywnościowym łańcuchu dostaw, a ilość importowanej przez Chiny żywności rośnie z roku na rok. W 2016 roku Państwo Środka stało się, po Stanach Zjednoczonych, drugim największym importerem żywności. Zaledwie w 2021 roku, Chiny sprowadziły zza granicy blisko 100 milionów ton produktów spożywczych.

Do najatrakcyjniejszych produktów importowanych należą przede wszystkim rośliny strączkowe, w tym importowane w ogromnych ilościach nasiona soi, które stanowią nie tylko ważny element chińskiej diety, ale służą również jako popularna pasza dla zwierząt hodowlanych. Oprócz soi, Chińczycy importują też przetwory mleczne oraz mięsne, warzywa, owoce oraz alkohole. Dynamiczny wzrost klasy średniej i zmieniające się preferencje żywnościowe młodego pokolenia wpłynęły na znaczny wzrost popytu na produkty nielokalne, takie jak sery czy oliwa z oliwek. Chińscy konsumenci lubią zachodnią żywność – chwalą ją za doskonałą jakość, a kupowanie europejskich produktów często jest uważane za bardziej luksusowe.

Jednak wejście na chiński rynek nie jest łatwe, a producenci żywności chcący spróbować swoich sił w eksporcie do Państwa Środka muszą zmierzyć się z licznymi przeszkodami. Od wyzwań związanych z dopasowaniem się do restrykcyjnych wymagań jakościowych i sanitarnych, poprzez zmierzenie się z międzynarodową konkurencją, aż po wyzwania związane z dopasowaniem się do skomplikowanego, często niezrozumiałego dla Europejczyków chińskiego rynku.

Przekonali się o tym polscy producenci jabłek, którzy po licznych staraniach w 2016 roku uzyskali pozwolenie na wejście na chiński rynek. Mimo początkowego sukcesu, po 2018 roku nastąpiły jedynie spadki w sprzedaży, a w ciągu ostatnich dwóch lat polskie jabłka nie trafiły już za Wielki Mur. Bardziej optymistycznym przykładem jest polskie mleko. Jak się okazuje, wartość polskiego eksportu przetworów mlecznych do Chin systematycznie rośnie, a mleko i produkty mleczne produkowane w Polsce są przez chińskich konsumentów postrzegane jako wysokojakościowe. Mimo wyzwań, atrakcyjny rynek konsumencki wciąż stanowi obiecującą perspektywę dla polskiego przemysłu spożywczego.

Jak eksportować do Chin?

Z biegiem lat Chiny wypracowały złożony system regulacji zapewniający właściwą jakość i bezpieczeństwo importowanych artykułów spożywczych. Corocznie spora ilość żywności docierającej do Chin jest zwracana lub niszczona w związku z niewystarczającym dostosowaniem się do obowiązujących norm, powodując znaczne straty zarówno dla firm importujących, jak i eksportujących. Jak eksportować do Chin i tego uniknąć? Jakie wymagania formalne musi spełnić podmiot, chcący eksportować swoje produkty spożywcze do Chińskiej Republiki Ludowej?

Liczne skandale związane z bezpieczeństwem żywności wzbudziły niepokój wśród konsumentów, doprowadzając do ciągłego zaostrzania obowiązujących norm krajowych. Obecnie istnieje ponad 200 obowiązkowych norm obejmujących kwestie higieny, pakowania i etykietowania żywności, badania oraz dodawanych składników. Stosowanie witamin, minerałów i innych substancji odżywczych jest regulowane przez obowiązujące krajowe normy dotyczące dodatków do żywności podające rodzaj, maksymalną ilość oraz źródła dodatków dozwolonych w różnych produktach spożywczych.

Import i eksport żywności są regulowane przez chińską ustawę o bezpieczeństwie żywności, która jest wdrażana w życie przez Chiński Generalny Urząd ds. nadzoru jakości, inspekcji i kwarantanny (j. ang. The General Administration of Quality Supervision, Inspection, and Quarantine, j. ch. 中华人民共和国国家质量监督检验检疫总局; AQSIQ ).

Eksport do Chin – e-commerce i tradycyjny

Eksporterzy zagraniczni zwykle obierają jedną z dwóch najczęściej wybieranych ścieżek dystrybucji – sprzedaż e-commerce (tzw. Cross Border E-Commerce – CBEC) lub eksport tradycyjny.

Cross Border E-commerce: sposób polegający na dostarczaniu produktów bezpośrednio do konsumentów za pośrednictwem platform e-commerce. Ominięcie tradycyjnych, lokalnych dystrybutorów ma swoje plusy i minusy. Do plusów z pewnością należy mniejsza ilość koniecznych formalności i wymagań, niezbędnych przed wprowadzeniem produktu na rynek. Wybór tego rozwiązania wiąże się jednak ze zrezygnowaniem z obsługi klientów B2B, koniecznością indywidualnego pakowania i wysyłki produktów do konsumentów. To dobry sposób na wstępną ocenę zainteresowania oferowanymi produktami w Chinach.

Tradycyjny eksport produktów spożywczych do Chin umożliwia sprzedaż produktów na dużą skalę. Niezbędne jest zaangażowanie chińskiego importera i dystrybutora. Jak wygląda eksport żywności do Chin krok po kroku?

Krok I – Rejestracja

Na wstępnie konieczne jest uzyskanie rekomendacji od lokalnego importera. Przed podjęciem współpracy z chińskim partnerem, należy pamiętać o zweryfikowaniu go w publicznym rejestrze chińskiego Ministerstwa Handlu (中华人民共和国商务部). Za pomocą rejestru można zapoznać się z dotychczasową historią importera oraz ocenić jego wiarygodność. Zebrane informacje wskażą, z kim warto podjąć współpracę, a kogo lepiej omijać. Wysoka ocena w rejestrze ma korzystny wpływ na tempo i intensywność kontroli jakości towarów. Niezależnie od wybranego modelu sprzedaży, wszyscy eksporterzy i importerzy zagranicznych produktów muszą się najpierw zarejestrować. Chiński system rozróżnia dwa rodzaje rejestracji.

Rodzaj pierwszy dotyczy produktów o podwyższonym ryzyku przedstawionych w zamkniętym wykazie sporządzonym przez AQSIQ. Znajdują się w nim między innymi mięso, przetwory mięsne, owoce morza, nabiał, miód i inne produkty pszczele, jajka, zioła i przyprawy, orzechy oraz suszone owoce. W przypadku tych produktów konieczna jest rejestracja każdej dostawy w systemie AQISQ (https://www.aqsiq.net/). Po przekazaniu niezbędnych dokumentów otrzymanie certyfikatu zajmuje ok. 30 dni.

W przypadku pozostałych produktów, np. czekolady, wystarczy dokonać samodzielnej rejestracji w Systemie Rejestracji Importerów i Eksporterów Importowanej Żywności i Kosmetyków (http://ire.customs.gov.cn) lub w systemie internetowym Customs+ (http://online.customs.gov.cn/). Po zatwierdzeniu, eksporter otrzymuje numer rejestracyjny, konieczne jest przechowywanie go w ewidencji. Do rejestracji zobowiązane są również podmioty magazynujące i transportujące żywność do Chin.

Będąc producentem żywności, można spodziewać się konieczności przejścia audytu – może mieć to miejsce online (wideo) lub osobiście. Certyfikat rejestracji zachowuje ważność przez 5 lat, jednak odnowienia należy dokonać na rok przed wygaśnięciem dokumentu.

Krok II – Dokumenty

Po ukończeniu procesu rejestracji konieczne jest przygotowanie odpowiedniej dokumentacji, którą należy przedstawić przed wysłaniem produktów. Do niezbędnych dokumentów należą:

• dokumenty rejestracyjne,
• licencja AQSIQ,
• faktury,
• szczegółowe listy towarów,
• listy przewozowe,
• certyfikaty eksportowe kraju pochodzenia,
• certyfikaty dot. higieny,
• próbki chińskiej i oryginalnej etykiety,
• potwierdzenie przebytej kontroli.

Krok III – Etykietowanie produktu

Każdy produkt importowany do Chin już przed wysyłką musi być opatrzony etykietą, sporządzoną w języku chińskim. Etykieta musi zawierać:

• nazwę i skład produktu,
• datę produkcji i datę przydatności do spożycia,
• wymagania dotyczące przechowywania,
• dane dystrybutora,
• numer partii,
• kraj pochodzenia,
• numer licencji produkcyjnej,
• warunki użycia.

Wszystkie etykiety muszą zostać zatwierdzone przez oddział AQISQ: CIQS – Chinese Inspection and Quarantine Service.

Dodatkowo warto zarejestrować swój znak towarowy znajdujący się na etykiecie. Ze względu na prawo pierwszeństwa w Chinach i znane problemy z oszustwami w tym zakresie, rozsądnym jest zawczasu zadbać o jego odpowiednie zabezpieczenie.

Krok IV – Odprawa celna oraz kontrola żywności

Po dotarciu produktów do Chin żywność musi zostać poddana kontroli celnej w celu weryfikacji dokumentacji wysyłkowej oraz spełnienia wymagań dotyczących etykietowania. Eksportując po raz pierwszy, eksporterzy muszą liczyć się z bardziej szczegółową kontrolą przeprowadzoną przez Generalną Administrację Celną (GACC – 海关总署) oraz Entry-Exit Inspection and Quarantine Bureau (CIQ, 境检验检疫局). Po zakończonej kontroli CIQ wyda niezbędny certyfikat, dopuszczający towary do obrotu na chińskim rynku. Po zatwierdzeniu pierwszego transportu proces kontroli będzie przebiegał szybciej. Kontrolerzy weryfikują właściwe oznakowanie produktów, sprawdzają, czy wszystkie detale i informacje podane na opakowaniu zgadzają się z tymi dostarczanymi wcześniej oraz, czy wpisują się w normę krajową. Towary, które przejdą kontrolę i odprawę celną, otrzymają od GACC certyfikat CIQ i będą mogły wjechać do Chin. Jeśli okaże się, że towary nie posiadają pełnej dokumentacji, eksporter może dostarczyć brakujące dokumenty. Żywność, która nie zostanie odprawiona przez kontrolerów, może zostać poddana obróbce technicznej pod nadzorem GACC, a następnie ponownie sprawdzona. W przypadku, gdy okaże się to niemożliwe, dochodzi do zwrócenia lub zniszczenia produktów.

Podsumowanie

Wprowadzenie swoich produktów do Chin daje wiele szans zagranicznym producentom żywności chcącym dotrzeć do konsumentów największego rynku świata. Mimo licznych przeszkód związanych z różnicami między rynkiem chińskim a zachodnim, rozległej geografii kraju i rozdrobnionego systemu chińskich prowincji, wielu zaangażowanych śmiałków udowodniło już, że zdobycie chińskiego rynku nie jest niemożliwe, a włożony wysiłek przynosi zysk. Niemniej jednak nie jest to prosta procedura. Powyższego artykułu nie należy traktować jako poradnika opisującego wszystkie niuanse w sprawie, a jedynie przedstawienie wyzwań, z jakimi przyjdzie się po drodze zmierzyć. Rozważając wprowadzenie swoich produktów spożywczych na rynek chiński, niewątpliwie warto najpierw skontaktować się z kancelarią prawą specjalizującą się w prawie chińskim.

Jeśli zainteresował Cię eksport towarów do Chin, sprawdź także inne artykuły publikowane przez nasz  blog o Chinach. Poruszamy ważne kwestie ekonomiczne i prawne tego kraju, takie jak: rejestracja znaku towarowego w Chinach czy podatki w Chinach.

Autor: Weronika Oszajca